Apocalytische beelden als spiegel voor de huidige tijd

by Kees Keijer

11 September 2020, Het Parool

'A Song for the Unseen' van Chae Eun Rhee BEELD CHAE EUN RHEE/ GALERIE EENWERK

Ze ontleent beelden aan nieuwsfoto’s, maar neemt ook fragmenten over van beroemde schilderijen van een paar eeuwen geleden. “Ik hou erg van Nederlandse schilders,” zegt Chae Eun Rhee.

De Koreaanse kunstenares kwam in februari naar Amsterdam voor een werkperiode van een paar maanden aan de Rijksakademie, vlak voordat de coronacrisis uitbrak. Tussendoor is ze nog in Korea geweest en nu is ze weer terug voor haar tentoonstelling bij Eenwerk. “Ik dacht er helemaal niet over na dat al die schilders Nederlands waren, voor mij waren alle schilderijen die ik goed vond gewoon Nederlands. Het is leuk om hier nu te zijn. Ik vind de symbolen en verhalen achter die schilderijen heel interessant.”

In Chae Euns chaotische schilderijen zie je regelmatig beeldcitaten uit schilderijen van Pieter Bruegel, Jan van Eyck of andere oude meesters. In een van haar laatste schilderijen komen twee figuren voor uit De ongelovige Thomas van Caravaggio. “In dat werk gaat het over twijfel en sociale media, over protesten en nepnieuws. De ongelovige Thomas is een soort sleutel voor de toeschouwer om het schilderij binnen te stappen. Je hoeft niet religieus te zijn om de betekenis daarvan te snappen.” Chae Eun voegde een hedendaagse ongelovige figuur toe aan het tafereel met Christus.

Andere elementen die vaak opduiken zijn zwarte kraaien en hoofdrolspelers uit Alfred Hitchcocks film The Birds, regenbogen in allerlei gedaantes, de brand van de Notre-Dame, protesten in Hongkong en Black Lives Matter. In apocalyptische beelden houdt Chae Eun Rhee de toeschouwer een spiegel voor van onze tijd, waarin alle zekerheden overboord gaan.

De regenbogen bieden een vleugje hoop. Ze kunnen staan voor de lhbtq-gemeenschap, maar ook voor een positieve boodschap in het algemeen. “In Japan worden regenboogvlaggen gebruikt om elkaar te steunen in de huidige covidsituatie. Niemand heeft een hekel aan een regenboog.”

In het grootste werk van de tentoonstelling zien we enkele figuren uit De parabel der blinden van Bruegel. Een blinde leidt een groep blinden, als metafoor voor de hedendaagse situatie waarin idiote ideeën op sociale media verstrekkende gevolgen hebben.”Iedereen wordt blootgesteld aan zoveel informatie, maar niet alles is waar. Deze pandemie wordt ook een politiek instrument. Er zijn zoveel samenzweringstheorieën. Niemand weet meer wat te geloven. Je moet een eigen filtersysteem hebben om je mening te ontwikkelen.”

Rechts in het schilderij verschijnen twee figuren in gymnastiektenues die een zeil weghalen, of juist iets bedekken. Links is een boom omgevallen, als symbool voor de oude wereld die nooit meer terugkomt. Een brandweerman probeert een vuur te blussen met water dat uiteenvalt in een regenboog. Een verkeersbord met vier pijlen in verschillende richtingen.