Droomschilderijen van Chae Eun Rhee

Thomas van Huut

NRC newspaper, Netherlands

27 October 2021

De kosmopolitische koortsdromen van Chae Eun Rhee

Thomas van Huut – 26 oktober 2021

Tentoonstelling – De beelden op de schilderijen van Chae Eun Rhee zweven tussen ruimte, tijd en culturen in – waardoor je als toeschouwer in een soort hyperbewustzijn terecht kunt komen.

Een vuurzee, een demonstrerende menigte, de Koreaanse popster ‘V’, een opengeritste Fjällräven-tas, fragmenten uit schilderijen van Breughel, Caravaggio en Van Eyck en beelden uit Hitchcocks The Birds, een figuur in een dinosauruskostuum, telkens terugkerende regenboogmotieven... het kolkt allemaal door elkaar heen op de schilderijen Chae Eun Rhee.

De expositie met schilderijen van de Zuid-Koreaanse kunstenaar in Museum De Fundatie in Zwolle bestaat uit slechts tien schilderijen (één drieluik), maar de veelheid aan onderwerpen en details op de vaak metersgrote werken maken dat je het ervaart als een overzichtstentoonstelling van een kunstenaar die al decennia bezig is, – en niet van een kunstenaar die nog maar onlangs (2020) haar residentie aan de Rijksakademie in Amsterdam afrondde. Eerder studeerde Chae Eun, naast haar kunstopleiding in Seoul, in Chicago – Azië, Europa en de Verenigde Staten, het verklaart iets van haar kosmopolitische referentiekader.

Persoonlijke beeldtaal

Ontcijferen maar, die overvolle, cryptische schilderijen, zou je zeggen – maar daar is geen beginnen aan. De verwijzingen zijn zo divers, dat waarschijnlijk alleen Chae Eun precies begrijpt wat ze ermee probeert te zeggen. Doordat ze op haar schilderijen telkens bepaalde elementen laat terugkeren (de wuivende windzakken die je met autodealers associeert, de Twisterkleedjes, het vuur, fragmenten van Breughel) maakt ze je deelgenoot van haar universum, langzaam krijg je het idee dat je haar taal leert spreken. Totdat je probeert uit te spreken wat dat dan precies is, dan blijkt dat je er toch niet de woorden voor hebt. Het zijn beelden, geen sluitende grammatica.

Met haar beelden weet Chae Eun wel een duidelijk gemoed over te brengen: haar schilderijen zijn als een roerige kosmopolitische koortsdroom, waarin de beelden als in een drukke metropool op je afgevuurd worden. Het gestapel met betekenissen krijgt een extra laag op A song for the Unseen, waarop een man een doek over de afbeelding lijkt te draperen, achter hem dekt een danseres zijn afbeelding weer toe met een tweede doek. In het midden loopt een geblinddoekte figuur, achtervolgt door een papieren slinger. Je kunt proberen te raden waar dit over gaat, maar je kunt het ook gewoon ervaren.

Knappe beeldrijm

Dat Chae Euns schilderijen niet chaotisch zijn, komt omdat ze met knappe diagonale lijnen strak je blik regisseert. Er zijn knappe vormen van beeldrijm, zoals de man die in een ronde hoepel staat, die aansluit om een perfect ronde smiley meer naar rechts op het doek op A Son for the Unseen II. De kromme rug van een man die over een gevallen jongen heen lijkt te vallen, rijmt met de bollende rug van een hond uit een schilderij van Breughel. Dit soort punten verraden dat deze chaotische doeken in werkelijkheid nauwkeurig zijn geconstrueerd.

Chae Euns beelden zweven tussen ruimte, tijd en culturen in – waardoor je als toeschouwer in een soort hyperbewustzijn terecht kunt komen. Wat dat betreft zijn ze hier, in de wolkvormige nieuwbouw boven het neoclassicistische Fundatie-gebouw, perfect op hun plaats: deze schilderijen zijn als droombeelden, waarin de werkelijkheid verwerkt en opgeschud wordt. Het mooiste is om naar deze schilderijen te gaan zitten kijken alsof je naar een blockbuster-film kijkt, een overweldigende aaneenschakeling van beelden – zien wat het met je doet, wegdromen en misschien denken aan iets dat ongerelateerd is maar toch klopt, zoals de woorden waarmee in 1976 de eerste Star Wars-film werd aangekondigd: „Somewhere in space, this may all be happening right now.”